Azbest

Informujemy, że w roku 2020 na zlecenie Gminy Żary przeprowadzona została aktualizacja programu usuwania azbestu na terenie gminy. W załączeniu poniżej zamieszczamy aktualny Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla Gminy Żary na lata 2020-2032 oraz wyniki inwentaryzacji.

Azbest, to grupa nieorganicznych, metamorficznych minerałów o strukturze włóknistej, które pod względem chemicznym są uwodnionymi krzemianami różnych metali (magnezu, wapnia, sodu, żelaza).

Azbest charakteryzuje się wysoką wytrzymałością mechaniczną, elastycznością, miękkością, sprężystością, z możliwością przędzenia, lekkością, odpornością na działanie czynników chemicznych i biologicznych, niskie przewodnictwo cieplne i elektryczne, mrozoodporność,
a przede wszystkim dużą odpornością na działanie wysokich temperatur i niepalnością.
W temperaturze 350°C wytrzymałość mechaniczna włókien azbestu spada jedynie o 20%, co spowodowane jest częściowym odparowaniem wody – po wystudzeniu i przyjęciu wody
z otoczenia włókna wracają do stanu pierwotnego. Dopiero w temperaturze ponad 700°C woda zupełnie odparowuje i włókna azbestowe nieodwracalnie tracą elastyczność i zaczynają się kruszyć.

W Polsce azbest najczęściej wykorzystywano do produkcji:

- pokryć dachów: eternit falisty i płaski,

- płyt elewacyjnych i balkonowych,

- rur do wykonywania instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych i centralnego ogrzewania,

- sprzęgieł i hamulców do wind,

- różnych typów izolacji cieplnej, bojlerów, kotłów, wymienników ciepła, przewodów    

   centralnego ogrzewania,

- ognioodpornych koców azbestowych.

 

 

Włókna azbestu trafiają do organizmu głównie drogą oddechową, z wdychanym powietrzem, i w niewielkim tylko stopniu przez skórę i z układu pokarmowego. Źródłem narażenia, prócz zanieczyszczonego powietrza, może być woda, do której azbest trafia z gleb zanieczyszczonych azbestem.

Właściwości chorobotwórcze włókien azbestowych zależą od takich czynników jak rodzaj azbestu, wymiary i kształt włókien, ich stężenie, czas ekspozycji organizmu na ich działanie, a także efektywność biologicznych mechanizmów oczyszczania układu oddechowego oraz ewentualnego wpływu innych toksyn. Wszystkie rodzaje azbestu są niebezpieczne dla zdrowia ale za najniebezpieczniejszy uważa się azbest krokidolitowy, ze względu na mechanizm rozdrabniania jego włókien, ich rozmiary oraz trwałość w warunkach fizjologicznych. Za najistotniejszy czynnik aktywności kancerogennej (rakotwórczej)                        i fibrogennej (po-wstawanie zbliznowaceń) azbestu uważa się kształt jego włókien – cienki           i wydłużony. Największe zagrożenie dla organizmu stanowią włókna respirabilne, czyli takie, które dostają się z wdychanym powietrzem do pęcherzyków płucnych, skąd mogą penetrować tkankę płucną. Krytyczne wy-miary włókien respirabilnych azbestu: długość > 5 μm, średnica < 3 μm i stosunek długości do średnicy włókien jak 3:1. Wdychane do płuc włókna są pochłaniane (fagocytowane) przez komórki układu odpornościowego (makrofagi), jednak ze względu na swoją długość nie mieszczą się w komórce, tylko wystają z niej powodując wyciek jej zawartości, wniknie ewentualnych toksyn, a ostatecznie obumarcie komórki. Efektem jest powstawanie zbliznowaceń lub indukcja procesu nowotworowego.

 

Narażenie na pył azbestowy może być przyczyną następujących chorób układu oddechowego (choroby zawodowe):

Podejrzewa się, że azbest może być również przyczyną takich schorzeń jak nowotwory krtani, żołądka i jelit, trzustki, jajnika, czy chłoniaki.